Poród jest wydarzeniem będącym olbrzymim stresem dla rodzącego się dziecka, a jednocześnie wysiłkiem, bólem i ryzykiem dla matki. W jednej chwili cały świat, do którego jest przyzwyczajone zamienia się w zimny, hałaśliwy świat zewnętrzny. Noworodek musi podjąć w tym świecie samodzielnie funkcje życiowe. Odcięcie pępowiny rozpoczyna szereg zmian adaptacyjnych, którym będzie ulegał ustrój nowonarodzonego dziecka.

Zaraz po porodzie dziecko jest badane przez pediatrę, który obserwuje jak wygląda i jak zachowuje się noworodek. Przy badaniu lekarze posługują się skalą Apgar, która ocenia : kolor skóry, oddech, krążenie, odruchy oraz napięcie mięśniowe. Łącznie noworodek może otrzymać maksymalnie 10 punktów ( po 2 za każdą kategorie). Więc im wyższa suma otrzymanych punktów tym większa pewność, że dziecko podejmie prawidłowe funkcje życiowe. Pediatra ocenia budowę dziecka, wygląd skóry, poszukuje ewentualnych wad rozwojowych możliwych do wykrycia w badaniu fizykalnym. Sprawdzane są odruchy noworodkowe i stan neurologiczny dziecka. Podczas porodu może dojść do obrażeń takich jak: złamanie obojczyka, złamanie kości ramiennej, uszkodzenie splotu ramiennego czy też mięśnia mostkowo- obojczykowo -sutkowego więc badający pediatra dokładnie musi ocenić czy ewentualnie doszło do wyżej wymienionych powikłań porodu. Najpoważniejszym uszkodzeniem porodowym jest natomiast krwawienie do centralnego układu nerwowego, które wymaga specjalistycznego postępowania diagnostyczno-leczniczego.

W układzie krążenie dochodzi do zamknięcie się przewodu Botalla i otworu owalnego łączącego przedsionki serca. Powodem tego krew żylna zostaje oddzielona od krwi tętniczej. Krew ulega teraz utlenowaniu w płucach, które podjęły właśnie swoją funkcję. Z pierwszym oddechem rozprężeniu uległy pęcherzyki płucne, które swoją powierzchnią służą do wymiany gazowej. Serce bije z szybkością około 140 uderzeń na minutę i stopniowo zwolni do około 120 do końca I roku.

Fizjologiczny spadek wagi jest wynikiem utraty wody drogą parowania, przestawienia metabolizmu i związanych z tym zmian przemiany materii , wydalenia smółki oraz niewielkiej ilości pokarmu, którą początkowo otrzymuje noworodek. Naturalnie utrata nie powinna przekroczyć 10 % wagi urodzeniowej. Spadek w trzeciej lub czwartej dobie ulega zahamowaniu i od tego momentu powinniśmy obserwować systematyczne przybieranie wagi ciała. W 2 tygodniu życia noworodek powinien osiągnąć swoją wagę urodzeniową, a przyrost dobowy powinien sięgać 20- 30 g i w pierwszym miesiącu wynosić co najmniej 700 g.

Żółtaczka noworodków nie jest chorobą sama w sobie a objawem zmian adaptacyjnych nie wymagających leczenia. Jest powodem zwiększonej zawartości bilirubiny we krwi, co związane jest z rozpadem krwinek czerwonych i przemianą nośnika tlenu - hemoglobiny w bilirubinę. Zmiany składu elementów morfotycznych krwi w tym przypadku erytrocytów w okresie poporodowym polegają na zmniejszaniu się ich zawartości ( nie potrzebna jest ich taka ilość jak w łonie matki).

Zmiany hormonalne spowodowane są działaniem hormonów matki przedostających się do ustroju dziecka dochodzi do obrzęku sutków, który występuje niezależnie od płci i pojawia się w 2-3 dobie . Obrzęk trwa zazwyczaj do kilkunastu dni niemniej jednak może być widoczny nawet do kilku miesięcy od porodu. Czasami możemy zaobserwować niewielką ilość treści wydzielającej się z gruczołów dziecka. Zmiany w obrębie sutków nie wymagają zabiegów pielęgnacyjnych, a wyciskanie bądź stosowanie kompresów zdecydowanie niewskazane. W przypadku jednostronnego obrzęku z odczynem zapalnym zalecana jest wizyta lekarska. Innym objawem zmian hormonalnych występującym u dziewczynek jest przejściowe krwawienie z pochwy, występujące nie zawsze .

Zmiany skórne w okresie pierwszych dni to głównie znaczna suchość skóry noworodka występująca w związku z niewielką aktywnością gruczołów łojowych i potowych. Dlatego należy pamiętać o dużej wrażliwości skóry noworodka, które wymaga dodatkowych zabiegów pielęgnacyjnych - natłuszczania po każdej kąpieli

Pępowina po przecięciu jest zaopatrzona w klamerkę zamykającą. Zmienia swój kolor z biało-niebieskawego na czerwonawy i traci elastyczność stopniowo sztywniejąc i zasychając. Ostatecznie kolor pępowiny jest czarny. W 10 - 14 dniu od porodu dochodzi do odpadnięcia pępowiny , a w miejscu po niej widoczna jest ziarnina. Miejsce po odpadnięciu pępowiny wymaga utrzymywania w czystości oraz odkażania 60% spirytusem.

Po porodzie ocenie stanu noworodka matka i dziecko mogą przebywać razem. Bliska obecność matki zapewnia dziecku poczucie bezpieczeństwa. Jest to bardzo ważny etap, w którym zaczyna się wspólne poznawanie się, rozpoczęcie karmienia, nauka matki jak postępować i jak pielęgnować dziecko. Początkowo zabiegi pielęgnacyjne noworodka przeprowadzają położne bądź pielęgniarki, które instruują matkę odnośnie prawidłowego postępowania. Noworodek jest odpowiednio ubierany, owijany w kocyk, w pierwszych dniach częste zmiany pieluch są powodem nie zakładania śpioszków. Przed wyjściem ze Szpitala najczęściej w pierwszej dobie od porodu dziecko jest szczepione przeciwko gruźlicy i WZW typu B. Szczepienie przeciwko gruźlicy powtarza się w 12 miesiącu u dzieci, które po pierwszym szczepieniu nie mają blizny lub jej średnica jest mniejsza od 3 mm . Szczepienie p/WZW typu B powtarza się w 7 i 13 tygodniu oraz w 12 miesiącu życia. Jeżeli stan noworodka jest dobry a poród przebiegł bez powikłań to możliwe jest wyście ze Szpitala w 3 -4 dobie. W przypadku cięcia cesarskiego okres pobytu w Odziale położniczym wydłuży się o kilka dni. W III dobie pobierana jest krew na badanie w kierunku fenyloketonurii. W razie wykrycia tej choroby metabolicznej rodzice są informowani i kierowani do odpowiednich ośrodków zajmujących się tymi pacjentami.