Niepożądane odczyny poszczepienne stanowią każde zaburzenie stanu zdrowia jakie występuje po szczepieniu. Może być ono wynikiem indywidualnej reakcji organizmu człowieka na szczepienie, błędu wykonania szczepienia, lub błędu podania szczepionki i zjawisk zupełnie od szczepienia niezależnych tylko przypadkowo pojawiających się po szczepieniu. Odczyny poszczepienne mogą być miejscowe i ogólne.

Do odczynów miejscowych zaliczamy : obrzęk, zaczerwienie i bolesność w miejscu wstrzyknięcia, które ustępują samoistnie nie wymagając leczenia. Zwykle trwają przez kilka dni i są zlokalizowane, niemniej jednak czasami mogą obejmować całą kończynę i towarzyszyć może temu powiększenie okolicznych węzłów chłonnych. Odczyny miejscowe nie stanowią przeciwwskazania do dalszego szczepienia.

Reakcja miejscowa po szczepieniu szczepionką BCG związane jest to ze specyfiką szczepionki, w której żywe drobnoustroje namnażają się w miejscu wszczepienia, a sam odczyn jest potwierdzeniem prawidłowej reakcji organizmu. Po podaniu szczepionki BCG powstaje w miejscu wkłucia wypełniony treścią pęcherzyk, który po pęknięciu tworzy owrzodzenie gojące się następnie przez około 3 miesiące ( wymiary owrzodzenie nie przekraczają 1 cm średnicy). Po wygojeniu owrzodzenia pozostaje najmniej 3 milimetrowa blizna.

Należy pamiętać o tym aby miejsce powstania owrzodzenia osłaniać i chronić przed zamoczeniem.

Mogą przebiegać pod postacią ogólnego pogorszenia samopoczucia, podwyższonej temperatury > 39 st, drgawek gorączkowych lub niegorączkowych, przedłużającego się powyżej 3 godzin krzyku o wysokim tonie, bólów mięśniowo-stawowych, zapalenia ślinianek, jąder, opon mózgowo-rdzeniowych, mózgu lub rdzenia kręgowego oraz małopłytkowości. Możliwe jest wystąpienie zmian skórnych wysypkowych ze świądem i obrzękiem powiek. Najczęstszymi szczepieniami, po których występują niepożądane uogólnione reakcje poszczepienne są : odra i różyczka.

W przypadku wystąpienia jakichkolwiek niepożądanych objawów należy skontaktować się z lekarzem.